Theo lệnh chủ tịch Lee Kun-hee, 2.000 công nhân nhà máy Gumi thuộc tập đoàn điện tử Samsung đều quấn băng đỏ ghi “Chất lượng là hàng đầu”. Họ tập trung đầy đủ tại sân nhà máy. Trước mặt họ là đống điện thoại di động, máy fax và nhiều thiết bị điện tử trị giá tổng cộng gần 50 triệu USD.
Chủ tịch Lee cùng ban giám đốc đứng cạnh họ, gần tấm băng-rôn ghi “Chất lượng là kiêu hãnh của tôi”.
Thế rồi, 10 công nhân cầm búa bắt đầu đập nát đống thiết bị và quẳng vào lửa. Quang cảnh càng đậm màu bi kịch khi hàng loạt công nhân bật khóc. Chuyện này xảy ra sau khi Lee tặng một số bạn hữu điện thoại di động Samsung sản xuất tại Gumi nhân dịp Tết 1995 nhưng điện thoại không dùng được.
Và đó là một trong những câu chuyện về Lee Kun-hee, người xây dựng cực kỳ thành công một thế giới hàng điện tử chất lượng cao đang chinh phục toàn cầu.
Tấn công vào thị trường điện tử gia dụng
Hàng Samsung giờ đây đã có mặt khắp nơi và Samsung là thương hiệu đứng hàng 21 thế giới theo đánh giá của hãng tư vấn Interbrand. Xét về doanh số hàng điện tử gia dụng, Samsung hiện đứng thứ ba sau Matsushita và Sony và đang giành vị trí thứ hai về điện thoại di động với Motorola (sau Nokia).
Ở một số sản phẩm nhất định, chẳng hạn bộ nhớ và màn hình phẳng (hai kỹ thuật quan trọng cốt lõi của công nghệ kỹ thuật số), Samsung đang ở vị trí đầu. Hiện thời, Samsung là công ty kỹ thuật đạt lợi nhuận cao nhất thế giới với 10 tỷ USD vào năm 2004, tỉ lệ cao hơn cả Microsoft...
Cuối thập niên 1990, Lee Kun-hee sa thải hàng ngàn công nhân và xây nhà máy tại những nước có nguồn nhân lực rẻ. Tiếp đó, Lee bỏ hàng tỉ Đô-la vào các nhà máy chuyên sản xuất bộ nhớ và màn hình tinh thể lỏng. Chính sách đầu tư mang tính cá cược và nhiều may rủi (thời điểm đó) bây giờ đã cho thấy tầm nhìn của Lee Kun-hee là không sai, khi các kỹ thuật này hiện kích thích một thế hệ mới thiết bị điện tử sinh hoạt trong đó có điện thoại di động, máy quay video, máy nghe nhạc, tivi độ phân giải cao...
Với kinh nghiệm thiết lập được từ tư duy chinh phục toàn cầu bằng sản phẩm chất lượng cao của Lee Kun-hee, Samsung hiện có thể sản xuất những mặt hàng trên với giá rẻ, tốc độ nhanh và dư khả năng địch lại các công ty điện tử hùng mạnh. Trong khi Sony - thương hiệu lừng danh với lịch sử truyền thống sáng tạo - dốc hàng tỷ USD vào công nghiệp âm nhạc - điện ảnh và hứng chịu nạn đánh cắp bản quyền, Samsung chộp thời cơ tấn công quyết liệt vào thị trường điện tử gia dụng.
Con số nói lên tất cả: Samsung (có nghĩa “Ba ngôi sao” – số ba được xem là số may mắn trong văn hóa Hàn Quốc) hiện có vốn (cổ phần) khoảng 75 tỷ USD trong khi Sony chỉ bằng 1/2.
Sản phẩm tiêu dùng và linh hồn dân tộc
63 tuổi, gia sản 4,3 tỷ USD, Lee Kun-hee hiện được xem là người giàu nhất và có quyền lực nhất Hàn Quốc. Samsung được bố Lee Kun-hee (ông Lee Byung-chul) thành lập cuối thập niên 1930, chuyên xuất khẩu trái cây và cá khô. Thập niên 1960-1970, Samsung tham gia công nghiệp xây dựng, trở thành một trong những nhà thầu chủ lực cho các công trình nhà nước. Tiếp đó, Samsung nhảy vào công nghiệp đóng tàu, hóa dầu, cơ khí nặng…
Thời thanh niên, Lee Kun-hee là cậu công tử nổi tiếng ăn chơi và chỉ quan tâm tới doanh nghiệp gia đình sau khi bố mất năm 1987. Tốt nghiệp kinh tế Đại học Wasada (Nhật) và bằng thạc sĩ kinh thương Đại học George Washington (Mỹ), Lee Kun-hee bắt đầu lập chiến lược phát triển công ty, nhấn mạnh chính sách không cạnh tranh bằng giá mà bằng chất lượng và thiết kế.
Từng bôn ba nhiều nơi, Lee nhận thấy điều đầu tiên khiến khách hàng để ý sản phẩm luôn là thiết kế bắt mắt. Phác thảo xong nền tảng cho “triết lý thiết kế”, Lee thuê một nhà tư vấn Nhật để nghiên cứu bài học thành công từ các công ty Nhật.
Nhà tư vấn đã nhấn mạnh đến ý tưởng rằng sản phẩm Samsung nhất thiết phải tạo ra phong cách Hàn Quốc hay nói rõ hơn là đem lại một cá tính Hàn Quốc. Làm thế nào đưa ra thị trường thế giới một “cá tính Hàn Quốc” trong khi văn hóa Hàn Quốc chịu ảnh hưởng sâu sắc trong giai đoạn Nhật đô hộ từ 1905-1945 khiến ngôn ngữ bị lấn át, cung đình bị tàn phá và công dân phải dùng tên của xứ Phù Tang?
Tuy nhiên, nhà tư vấn vẫn nói rằng tương lai Samsung nằm ở phác họa và sự thể hiện cụ thể “cá tính Hàn Quốc” trong sản phẩm.
Từ đó, Samsung thực hiện chiến dịch tìm kiếm những địa điểm và vật thể tượng trưng cho linh hồn dân tộc. Một trong những nơi đầu tiên được Lee chọn là Seokguram, vùng núi hẻo lánh nơi có tượng Phật thế kỷ thứ 8. Lee cũng tung ra khẩu hiệu “Cân bằng lý trí và tình cảm” để bày tỏ triết lý thiết kế của Samsung. “Có nghĩa chúng tôi phải đáp ứng nhu cầu cảm xúc của khách hàng với giải pháp kỹ thuật mà chúng tôi có”, giải thích của Song Hyun-joo, Giám đốc điều hành phụ trách thiết kế.
Trong diễn văn Tết 1996, Lee Kun-hee tuyên bố đó là “năm thiết kế”, nhấn mạnh đến ý nghĩa rộng nhất của khái niệm thiết kế, tức không chỉ ngồi trong phòng lab vẽ kiểu hợp thời trang mà phải đi ra ngoài nghiên cứu.
Thế là các nhà thiết kế Samsung được cử đi khắp nơi, quan sát không chỉ phong cách thiết kế nghệ thuật Phục hưng của kinh đô ánh sáng Paris mà cả họa tiết hoa văn tại Kim tự tháp Ai Cập. Mọi việc đang ở giai đoạn khởi sự thì cơn khủng hoảng tài chính châu Á 1997 bùng nổ. Samsung sa thải 30% nhân công (khoảng 24.000 người) và dời nhà máy sang nhiều nước có giá lao động rẻ (Trung Quốc, Malaysia, Mexico, Brazil, Hungary, Slovakia…). Dù thế, giấc mơ chinh phục thế giới của Lee Kun-hee vẫn không tàn. Ông tiếp tục yêu cầu nghiên cứu tiên phong về SDRAM (bộ nhớ siêu nhanh dùng cho máy tính cá nhân).
Cuối năm 1998, Samsung bắt đầu đổ vốn vào công nghệ kỹ thuật cao. Yun Jong-yong (hiện là tổng giám đốc điều hành) tiến hành chiến dịch chuyển từ cơ chế tập trung sản xuất sang cơ chế chi phối thị trường, có nghĩa Samsung phải tập trung mạnh hơn vào tiếp thị và nghiên cứu tâm lý thị trường (tung ra các nhóm nhỏ, cải trang và trà trộn vào xã hội để ghi nhận ý kiến người tiêu dùng).
Yun Jong-yong thậm chí thuê Eric Kim (gốc Mỹ) về làm chuyên gia tiếp thị. Ở một nơi nặng truyền thống dân tộc như Hàn Quốc, sự có mặt của chuyên viên nước ngoài này đã tạo ra bất đồng trong bộ máy điều hành Samsung và mọi việc chỉ êm xuôi khi Yun Jong-yong tuyên bố: “Bất cứ ai cản trở Eric Kim đều phải chết!”.
Đầu thập niên 2000, uy tín Lee Kun-hee trong làng quản trị doanh nghiệp thế giới không còn gì để tranh cãi. Ông đã khơi dậy tinh thần dân tộc Hàn Quốc, không chỉ “người Hàn dùng hàng hóa Hàn” mà còn là “người Hàn tự hào về sản phẩm Hàn”.
Tháng 10/2003, (nguyên) Tổng giám đốc điều hành Sony Nobuyuki Idei đã đề nghị hợp tác với Samsung trong sản xuất màn hình tinh thể lỏng, đồng thời áp dụng chính sách tinh giảm biên chế cũng như dời nhà máy ra nước ngoài - điều mà Samsung từng làm.
Hiện thời, Samsung đang hợp tác với CNB Group (Tổ chức các doanh nghiệp mới thành lập) trong chiến dịch nghiên cứu và khai thác các xu hướng kỹ thuật cũng như trào lưu tiêu dùng của xã hội về lâu dài, để có thể tung ra sản phẩm đúng nhu cầu và thị hiếu thị trường (trong CNB Group có khoảng 30 chuyên gia thiết kế thuộc nhiều doanh nghiệp khác nhau).
Thời điểm này, có thể khẳng định Lee Kun-hee đã hoàn toàn đúng trong chính sách phát triển công ty. Ông từng nói: “Hãy thay đổi tất cả, trừ vợ và con bạn”. Ông còn nhấn mạnh: “Một thiên tài có thể nuôi sống hàng triệu người khác. Trong kỷ nguyên sắp tới, khi sáng tạo là động lực quan trọng nhất cho thành công doanh nghiệp, chúng tôi sẽ thu hút những người tài năng nhất. Giá trị kinh tế của một thiên tài là hơn 1 tỉ USD… Thế giới doanh nghiệp đang thay đổi sâu sắc. Thật khó đoán ngành nào sẽ phát triển và đem lại vận hội trong tương lai. Nhưng nếu sử dụng những người tinh hoa nhất, bạn sẽ giải quyết được bất cứ vấn đề gì của tương lai”.
Không chỉ Samsung Eletronics (sản xuất điện tử), còn có Samsung Securities (chứng khoán), Samsung Life Insurance (bảo hiểm), Samsung Petrochemicals (hóa dầu), Samsung Heavy Industries (công nghiệp nặng), Samsung Engineering (cơ khí máy móc) và thậm chí công viên chủ đề Samsung Everland. Văn phòng Samsung Electronics nằm gần văn phòng Samsung Life Insurance trong tòa nhà cao tầng ở đại lộ gần Namdaemun nhưng nơi điều khiển nó lại nằm ở một tòa biệt thự cách vài dặm, khuất trên sườn núi Namsan. Lee Kun-hee sống tại đó.
Chủ tịch Lee cùng ban giám đốc đứng cạnh họ, gần tấm băng-rôn ghi “Chất lượng là kiêu hãnh của tôi”.
Thế rồi, 10 công nhân cầm búa bắt đầu đập nát đống thiết bị và quẳng vào lửa. Quang cảnh càng đậm màu bi kịch khi hàng loạt công nhân bật khóc. Chuyện này xảy ra sau khi Lee tặng một số bạn hữu điện thoại di động Samsung sản xuất tại Gumi nhân dịp Tết 1995 nhưng điện thoại không dùng được.
Và đó là một trong những câu chuyện về Lee Kun-hee, người xây dựng cực kỳ thành công một thế giới hàng điện tử chất lượng cao đang chinh phục toàn cầu.
Tấn công vào thị trường điện tử gia dụng
Hàng Samsung giờ đây đã có mặt khắp nơi và Samsung là thương hiệu đứng hàng 21 thế giới theo đánh giá của hãng tư vấn Interbrand. Xét về doanh số hàng điện tử gia dụng, Samsung hiện đứng thứ ba sau Matsushita và Sony và đang giành vị trí thứ hai về điện thoại di động với Motorola (sau Nokia).
Ở một số sản phẩm nhất định, chẳng hạn bộ nhớ và màn hình phẳng (hai kỹ thuật quan trọng cốt lõi của công nghệ kỹ thuật số), Samsung đang ở vị trí đầu. Hiện thời, Samsung là công ty kỹ thuật đạt lợi nhuận cao nhất thế giới với 10 tỷ USD vào năm 2004, tỉ lệ cao hơn cả Microsoft...
Cuối thập niên 1990, Lee Kun-hee sa thải hàng ngàn công nhân và xây nhà máy tại những nước có nguồn nhân lực rẻ. Tiếp đó, Lee bỏ hàng tỉ Đô-la vào các nhà máy chuyên sản xuất bộ nhớ và màn hình tinh thể lỏng. Chính sách đầu tư mang tính cá cược và nhiều may rủi (thời điểm đó) bây giờ đã cho thấy tầm nhìn của Lee Kun-hee là không sai, khi các kỹ thuật này hiện kích thích một thế hệ mới thiết bị điện tử sinh hoạt trong đó có điện thoại di động, máy quay video, máy nghe nhạc, tivi độ phân giải cao...
Với kinh nghiệm thiết lập được từ tư duy chinh phục toàn cầu bằng sản phẩm chất lượng cao của Lee Kun-hee, Samsung hiện có thể sản xuất những mặt hàng trên với giá rẻ, tốc độ nhanh và dư khả năng địch lại các công ty điện tử hùng mạnh. Trong khi Sony - thương hiệu lừng danh với lịch sử truyền thống sáng tạo - dốc hàng tỷ USD vào công nghiệp âm nhạc - điện ảnh và hứng chịu nạn đánh cắp bản quyền, Samsung chộp thời cơ tấn công quyết liệt vào thị trường điện tử gia dụng.
Con số nói lên tất cả: Samsung (có nghĩa “Ba ngôi sao” – số ba được xem là số may mắn trong văn hóa Hàn Quốc) hiện có vốn (cổ phần) khoảng 75 tỷ USD trong khi Sony chỉ bằng 1/2.
Sản phẩm tiêu dùng và linh hồn dân tộc
63 tuổi, gia sản 4,3 tỷ USD, Lee Kun-hee hiện được xem là người giàu nhất và có quyền lực nhất Hàn Quốc. Samsung được bố Lee Kun-hee (ông Lee Byung-chul) thành lập cuối thập niên 1930, chuyên xuất khẩu trái cây và cá khô. Thập niên 1960-1970, Samsung tham gia công nghiệp xây dựng, trở thành một trong những nhà thầu chủ lực cho các công trình nhà nước. Tiếp đó, Samsung nhảy vào công nghiệp đóng tàu, hóa dầu, cơ khí nặng…
Thời thanh niên, Lee Kun-hee là cậu công tử nổi tiếng ăn chơi và chỉ quan tâm tới doanh nghiệp gia đình sau khi bố mất năm 1987. Tốt nghiệp kinh tế Đại học Wasada (Nhật) và bằng thạc sĩ kinh thương Đại học George Washington (Mỹ), Lee Kun-hee bắt đầu lập chiến lược phát triển công ty, nhấn mạnh chính sách không cạnh tranh bằng giá mà bằng chất lượng và thiết kế.
Từng bôn ba nhiều nơi, Lee nhận thấy điều đầu tiên khiến khách hàng để ý sản phẩm luôn là thiết kế bắt mắt. Phác thảo xong nền tảng cho “triết lý thiết kế”, Lee thuê một nhà tư vấn Nhật để nghiên cứu bài học thành công từ các công ty Nhật.
Nhà tư vấn đã nhấn mạnh đến ý tưởng rằng sản phẩm Samsung nhất thiết phải tạo ra phong cách Hàn Quốc hay nói rõ hơn là đem lại một cá tính Hàn Quốc. Làm thế nào đưa ra thị trường thế giới một “cá tính Hàn Quốc” trong khi văn hóa Hàn Quốc chịu ảnh hưởng sâu sắc trong giai đoạn Nhật đô hộ từ 1905-1945 khiến ngôn ngữ bị lấn át, cung đình bị tàn phá và công dân phải dùng tên của xứ Phù Tang?
Tuy nhiên, nhà tư vấn vẫn nói rằng tương lai Samsung nằm ở phác họa và sự thể hiện cụ thể “cá tính Hàn Quốc” trong sản phẩm.
Từ đó, Samsung thực hiện chiến dịch tìm kiếm những địa điểm và vật thể tượng trưng cho linh hồn dân tộc. Một trong những nơi đầu tiên được Lee chọn là Seokguram, vùng núi hẻo lánh nơi có tượng Phật thế kỷ thứ 8. Lee cũng tung ra khẩu hiệu “Cân bằng lý trí và tình cảm” để bày tỏ triết lý thiết kế của Samsung. “Có nghĩa chúng tôi phải đáp ứng nhu cầu cảm xúc của khách hàng với giải pháp kỹ thuật mà chúng tôi có”, giải thích của Song Hyun-joo, Giám đốc điều hành phụ trách thiết kế.
Trong diễn văn Tết 1996, Lee Kun-hee tuyên bố đó là “năm thiết kế”, nhấn mạnh đến ý nghĩa rộng nhất của khái niệm thiết kế, tức không chỉ ngồi trong phòng lab vẽ kiểu hợp thời trang mà phải đi ra ngoài nghiên cứu.
Thế là các nhà thiết kế Samsung được cử đi khắp nơi, quan sát không chỉ phong cách thiết kế nghệ thuật Phục hưng của kinh đô ánh sáng Paris mà cả họa tiết hoa văn tại Kim tự tháp Ai Cập. Mọi việc đang ở giai đoạn khởi sự thì cơn khủng hoảng tài chính châu Á 1997 bùng nổ. Samsung sa thải 30% nhân công (khoảng 24.000 người) và dời nhà máy sang nhiều nước có giá lao động rẻ (Trung Quốc, Malaysia, Mexico, Brazil, Hungary, Slovakia…). Dù thế, giấc mơ chinh phục thế giới của Lee Kun-hee vẫn không tàn. Ông tiếp tục yêu cầu nghiên cứu tiên phong về SDRAM (bộ nhớ siêu nhanh dùng cho máy tính cá nhân).
Cuối năm 1998, Samsung bắt đầu đổ vốn vào công nghệ kỹ thuật cao. Yun Jong-yong (hiện là tổng giám đốc điều hành) tiến hành chiến dịch chuyển từ cơ chế tập trung sản xuất sang cơ chế chi phối thị trường, có nghĩa Samsung phải tập trung mạnh hơn vào tiếp thị và nghiên cứu tâm lý thị trường (tung ra các nhóm nhỏ, cải trang và trà trộn vào xã hội để ghi nhận ý kiến người tiêu dùng).
Yun Jong-yong thậm chí thuê Eric Kim (gốc Mỹ) về làm chuyên gia tiếp thị. Ở một nơi nặng truyền thống dân tộc như Hàn Quốc, sự có mặt của chuyên viên nước ngoài này đã tạo ra bất đồng trong bộ máy điều hành Samsung và mọi việc chỉ êm xuôi khi Yun Jong-yong tuyên bố: “Bất cứ ai cản trở Eric Kim đều phải chết!”.
Đầu thập niên 2000, uy tín Lee Kun-hee trong làng quản trị doanh nghiệp thế giới không còn gì để tranh cãi. Ông đã khơi dậy tinh thần dân tộc Hàn Quốc, không chỉ “người Hàn dùng hàng hóa Hàn” mà còn là “người Hàn tự hào về sản phẩm Hàn”.
Tháng 10/2003, (nguyên) Tổng giám đốc điều hành Sony Nobuyuki Idei đã đề nghị hợp tác với Samsung trong sản xuất màn hình tinh thể lỏng, đồng thời áp dụng chính sách tinh giảm biên chế cũng như dời nhà máy ra nước ngoài - điều mà Samsung từng làm.
Hiện thời, Samsung đang hợp tác với CNB Group (Tổ chức các doanh nghiệp mới thành lập) trong chiến dịch nghiên cứu và khai thác các xu hướng kỹ thuật cũng như trào lưu tiêu dùng của xã hội về lâu dài, để có thể tung ra sản phẩm đúng nhu cầu và thị hiếu thị trường (trong CNB Group có khoảng 30 chuyên gia thiết kế thuộc nhiều doanh nghiệp khác nhau).
Thời điểm này, có thể khẳng định Lee Kun-hee đã hoàn toàn đúng trong chính sách phát triển công ty. Ông từng nói: “Hãy thay đổi tất cả, trừ vợ và con bạn”. Ông còn nhấn mạnh: “Một thiên tài có thể nuôi sống hàng triệu người khác. Trong kỷ nguyên sắp tới, khi sáng tạo là động lực quan trọng nhất cho thành công doanh nghiệp, chúng tôi sẽ thu hút những người tài năng nhất. Giá trị kinh tế của một thiên tài là hơn 1 tỉ USD… Thế giới doanh nghiệp đang thay đổi sâu sắc. Thật khó đoán ngành nào sẽ phát triển và đem lại vận hội trong tương lai. Nhưng nếu sử dụng những người tinh hoa nhất, bạn sẽ giải quyết được bất cứ vấn đề gì của tương lai”.
Không chỉ Samsung Eletronics (sản xuất điện tử), còn có Samsung Securities (chứng khoán), Samsung Life Insurance (bảo hiểm), Samsung Petrochemicals (hóa dầu), Samsung Heavy Industries (công nghiệp nặng), Samsung Engineering (cơ khí máy móc) và thậm chí công viên chủ đề Samsung Everland. Văn phòng Samsung Electronics nằm gần văn phòng Samsung Life Insurance trong tòa nhà cao tầng ở đại lộ gần Namdaemun nhưng nơi điều khiển nó lại nằm ở một tòa biệt thự cách vài dặm, khuất trên sườn núi Namsan. Lee Kun-hee sống tại đó.
