Quả nhàu được dùng trong cả y học cổ truyền lẫn y học hiện đại. Nó có khả năng chữa nhức mỏi, cao huyết áp, dịu thần kinh, giúp dễ ngủ và điều hòa kinh nguyệt.
Từ lâu, nhân dân ta cũng như nhiều dân tộc khác trên thế giới như Campuchia, Philippin, Ấn Độ... đã biết sử dụng Quả nhàu để làm thuốc. Nhàu là một trong số 300 vị thuốc Nam được Lương y Nguyễn An Cư, một thầy thuốc nổi tiếng của Nam bộ trước Cách mạng Tháng Tám, khuyến khích sử dụng xen kẽ với thuốc Bắc để tiết kiệm cho người bệnh. Giáo sư Đỗ Tất Lợ xếp nó vào danh mục những vị thuốc về huyết áp. Hiện nay, nhiều xí nghiệp dược trong nước cũng đã sản xuất thuốc viên và thuốc nước chiết xuất từ Quả nhàu.
Dân gian thường dùng Quả nhàu thái mỏng phơi khô sắc uống để trị đau lưng, phong thấp. Nhiều người cũng dùng trái nhàu chín chấm muối ăn với cùng công dụng. Phụ nữ một số vùng còn ăn trái nhàu chín để nhuận trường, hoạt huyết hoặc điều hòa kinh nguyệt.
Một nghiên cứu của Pháp cho thấy, chiết xuất từ Quả nhàu có tác dụng nhuận trường và lợi tiểu nhẹ, làm êm dịu thần kinh, hạ huyết áp kéo dài, ít gây độc và không gây nghiện. Sách “Gia y trị nghiệm” của Lương y Việt Cúc có ghi “Quả nhàu vị đắng, ấm, thông huyết mạch, trừ phong tê nhức mỏi, hạ huyết áp”. Trên thực tế, qua kinh nghiệm sử dụng riêng của tác giả hoặc dùng độc vị hoặc phối hợp với một số vị thuốc khác, Quả nhàu có 2 tác dụng đáng lưu ý: dưỡng tâm an thần và thông kinh hoạt huyết. Thuốc còn giúp hạ huyết áp ở những người huyết áp cao hoặc nâng huyết áp ở những người huyết áp thấp.
Một số bài thuốc có Quả nhàu:
Nhức đầu kinh niên, đau nửa đầu: Quả nhàu 24 g, muồng trâu 12 g, cối xay 12 g, rau má 12 g, củ gấu (sao, tẩm đồng tiện) 08 g. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Mất ngủ, suy nhược thần kinh, huyết áp cao: Quả nhàu 24 g, thảo quyết minh (sao thơm) 12 g, rau má 8 g, thổ phục linh 8 g, vỏ bưởi 6 g, gừng sống 3 lát. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong một ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Đau lưng do thận suy, phong hàn thấp xâm nhiễm: Quả nhàu 12 g, rau ngót 8 g, cối xay 8 g, dây gùi 8 g, ngó bần 8 g, đậu sắn 8 g, tầm gửi cây dâu 8 g, rễ ngà voi 8 g, ngủ trảo 12 g. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong một ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Nhức mỏi, tê bại do phong thấp: Quả nhàu 40 g, nghệ xanh 20 g, nghệ vàng 20 g, trái ô-môi 10 g, thiên niên kiện 20 g, vỏ quýt 20 g, quế chi 20 g, đỗ trọng 30 g, vòi voi 40 g, chùm gửi cây dâu 20 g, rượu nếp 2 lít, đường cát trắng 500 g. Ngâm tất cả thuốc vào 2 lít rượu nếp trong 7 ngày. Lọc kỹ bỏ xác. Pha rượu đã lọc với 1 lít nước đường. Mỗi lần uống một ly nhỏ cỡ 30-40 ml. Ngày uống 2 lần. Những người thể tạng nhiệt, hay táo bón, áp huyết cao hoặc đang có các chứng viêm nhiễm không nên dùng
Từ lâu, nhân dân ta cũng như nhiều dân tộc khác trên thế giới như Campuchia, Philippin, Ấn Độ... đã biết sử dụng Quả nhàu để làm thuốc. Nhàu là một trong số 300 vị thuốc Nam được Lương y Nguyễn An Cư, một thầy thuốc nổi tiếng của Nam bộ trước Cách mạng Tháng Tám, khuyến khích sử dụng xen kẽ với thuốc Bắc để tiết kiệm cho người bệnh. Giáo sư Đỗ Tất Lợ xếp nó vào danh mục những vị thuốc về huyết áp. Hiện nay, nhiều xí nghiệp dược trong nước cũng đã sản xuất thuốc viên và thuốc nước chiết xuất từ Quả nhàu.
Dân gian thường dùng Quả nhàu thái mỏng phơi khô sắc uống để trị đau lưng, phong thấp. Nhiều người cũng dùng trái nhàu chín chấm muối ăn với cùng công dụng. Phụ nữ một số vùng còn ăn trái nhàu chín để nhuận trường, hoạt huyết hoặc điều hòa kinh nguyệt.
Một nghiên cứu của Pháp cho thấy, chiết xuất từ Quả nhàu có tác dụng nhuận trường và lợi tiểu nhẹ, làm êm dịu thần kinh, hạ huyết áp kéo dài, ít gây độc và không gây nghiện. Sách “Gia y trị nghiệm” của Lương y Việt Cúc có ghi “Quả nhàu vị đắng, ấm, thông huyết mạch, trừ phong tê nhức mỏi, hạ huyết áp”. Trên thực tế, qua kinh nghiệm sử dụng riêng của tác giả hoặc dùng độc vị hoặc phối hợp với một số vị thuốc khác, Quả nhàu có 2 tác dụng đáng lưu ý: dưỡng tâm an thần và thông kinh hoạt huyết. Thuốc còn giúp hạ huyết áp ở những người huyết áp cao hoặc nâng huyết áp ở những người huyết áp thấp.
Một số bài thuốc có Quả nhàu:
Nhức đầu kinh niên, đau nửa đầu: Quả nhàu 24 g, muồng trâu 12 g, cối xay 12 g, rau má 12 g, củ gấu (sao, tẩm đồng tiện) 08 g. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Mất ngủ, suy nhược thần kinh, huyết áp cao: Quả nhàu 24 g, thảo quyết minh (sao thơm) 12 g, rau má 8 g, thổ phục linh 8 g, vỏ bưởi 6 g, gừng sống 3 lát. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong một ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Đau lưng do thận suy, phong hàn thấp xâm nhiễm: Quả nhàu 12 g, rau ngót 8 g, cối xay 8 g, dây gùi 8 g, ngó bần 8 g, đậu sắn 8 g, tầm gửi cây dâu 8 g, rễ ngà voi 8 g, ngủ trảo 12 g. Đổ 500 ml nước, sắc còn 250 ml. Chia làm 2 lần uống trong một ngày, uống lúc thuốc còn nóng.
Nhức mỏi, tê bại do phong thấp: Quả nhàu 40 g, nghệ xanh 20 g, nghệ vàng 20 g, trái ô-môi 10 g, thiên niên kiện 20 g, vỏ quýt 20 g, quế chi 20 g, đỗ trọng 30 g, vòi voi 40 g, chùm gửi cây dâu 20 g, rượu nếp 2 lít, đường cát trắng 500 g. Ngâm tất cả thuốc vào 2 lít rượu nếp trong 7 ngày. Lọc kỹ bỏ xác. Pha rượu đã lọc với 1 lít nước đường. Mỗi lần uống một ly nhỏ cỡ 30-40 ml. Ngày uống 2 lần. Những người thể tạng nhiệt, hay táo bón, áp huyết cao hoặc đang có các chứng viêm nhiễm không nên dùng
